Τι είναι το εκκόλπωμα Ζένκερ;

Το εκκόλπωμα Zenker είναι ένα σακουλάκι το οποίο αναπτύσσεται για άγνωστο λόγο δίπλα από την αρχή (στόμιο) του οισοφάγου σε μια περιοχή του λαιμού (τραχήλου) που λέγεται υποφάρυγγας. Λόγω της διαμόρφωσης του εκκολπώματος, προκαλείται κατακράτηση τροφών και υγρών. Επιπλέον, στο στόμιο του παρατηρείται υπερτροφία του κρικοφαρυγγικού μυός, ο οποίος πιέζει τον οισοφάγο. Το αποτέλεσμα είναι ότι κατά την κατάποση, οι τροφές εισέρχονται στο εκκόλπωμα zenker (σακουλάκι) και όχι στο οισοφάγο.

Τι συμπτώματα έχουν οι ασθενείς με εκκόλπωμα Zenker;

• Δυσκολία στην κατάποση
• βήχα
• πνιγμονή
• απώλεια βάρους
• δυσοσμία στόματος
• υποτροπιάζουσες αναπνευστικές λοιμώξεις.

Πως αντιμετωπίζεται το εκκόλπωμα ζένκερ;

Αιτία του προβλήματος είναι ο υπερτροφικός (παχύς) κρυκοφαρυγγικός μυς ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στον οισοφάγο και το εκκόλπωμα zenker. Όλες οι γνωστές θεραπείες στοχεύουν στην τομή αυτού του μυός ώστε η κοιλότητα του εκκολπώματος να ενωθεί με τον οισοφάγο. Με άλλα λόγια αντί να αφαιρέσουμε το εκκόλπωμα zenker, προσπαθούμε να το ενώσουμε με τον οισοφάγο ώστε να δημιουργησουμε μία ενιαία κοιλότητα. Με αυτό τον τρόπο δεν γίνεται κατακράτηση των τροφών και δεν ασκείται πίεση στην είσοδο του οισοφάγου από τον κρικοφαρυγγικό μυ. Η τομή του μυός μπορεί να γίνει από χειρουργό ΩΡΛ ή από επεμβατικό γαστρεντερολόγο με όργανα τα οποία εισέρχονται από το στόμα. Η τομή (μυοτομή) αφορά το μεγαλύτερο τμήμα του μυός. Με αυτή την τεχνική 70 με 80% των ασθενών βλέπουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους.

Ωστόσο, σε ένα σημαντικό ποσοστό οι ενοχλήσεις παραμένουν, λόγω της παραμονής υπολειπόμενου τμήματος του κρυκοφαρυγγικού μυός. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να επαναληφθεί η επέμβαση μία ή περισσότερες φορές. Από το 2016, παρουσιάστηκε στην επιστημονική κοινότητα μία νέα ενδοσκοπική επέμβαση με το όνομα Ζ-POEM η οποία έρχεται να λύσει το πρόβλημα της μερικής μυοτομής. Με την νέα αυτή η επέμβαση ο γαστρεντερολόγος αποκτά πρόσβαση σε όλο το μήκος του διαφράγματος που χωρίζει το εκκόλπωμα από τον οισοφάγο, και το κόβει ολοκληρωτικά. Από τις μέχρι τώρα μελέτες αποδεικνύεται η αποτελεσματικότητα της επέμβασης σε >95% των ασθενών ανεξαρτήτου ηλικίας. Μάλιστα μπορεί να εφαρμοστεί τόσο σε μικρά εκκολπώματα <3 εκατοστών, όσο και σε μεγάλα εκκολπώματα >4 εκ, σε όλο το ηλικιακό εύρος.

Πως γίνεται η επέμβαση Ζ-POEM για το εκκόλπωμα zenker;

Η επέμβαση γίνεται με γαστροσκόπιο υπό γενική αναισθησία. Η μέση διάρκεια είναι 1 ώρα. Ο γιατρός απομονώνει τον κρυκοφαρυγγικό μυ (που δημιουργεί το διάφραγμα) και στην συνέχεια τον κόβει σε μεγάλο βάθος. Μετά την τομή του μυός τοποθετούνται μεταλλικά κλιπάκια (ράμματα) στο σημείο της τομής τα οποία δεν γίνονται αντιληπτά από τον ασθενή. Μετά την επέμβαση ο ασθενής νοιώθει ήπιο πόνο στον λαιμό. Την επόμενη μέρα της επέμβασης γίνεται ακτινολογικός έλεγχος, και αν το σημείο της επέμβασης είναι στεγανό, γίνεται χορήγηση υγρών. Από την 2η μετεγχειρητική μέρα επιτρέπονται μαλακές τροφές για 2 εβδομάδες. Ο ασθενής μπορεί να επανέλθει άμεσα σε ήπιας και μέτριας έντασης δραστηριότητες.

Υπάρχουν επιπλοκές μετά από Ζ-POEM;

Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και για την Ζ-POEM αναφέρονται στην βιβλιογραφία κάποιες σπάνιες επιπλοκές όπως αιμορραγία, διάτρηση, απόστημα, συρίγγιο, μεσοθωρακίτιδα ή πνευμονία. Οι περισσότερες από αυτές αντιμετωπίζονται με φάρμακα ή τοπική ενδοσκοπική παρέμβαση. Εξαιρετικά σπάνια μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση ή παρατεταμένη νοσηλεία.

Βιβλιογραφία

• Kahaleh M, Mahpour NY, Tyberg A, et al. Per Oral Endoscopic Myotomy for Zenker’s
  Diverticulum: A novel and superior technique Compared with septotomy? J Clin
  Gastroenterol 2022;56:224-227.
• Mavrogenis G, Maurommatis E, Koumentakis C, et al. Single-tunnel Zenker’s diverticulum
  peroral endoscopic myotomy. Endoscopy 2023;55:E604-E605.
• Mavrogenis G, Bazerbachi F. Peroral endoscopic myotomy for Zenker’s diverticulum without
  tunneling. Endoscopy 2023;55 :E946-E948.
• Mavrogenis G, Tsevgas I, Zachariadis D, et al. Mucosotomy at the top of the septum
  facilitates tunneling and clipping during peroral endoscopic myotomy for Zenker’s
  diverticulum (Z-POEM). Ann Gastroenterol 2020; 33:101.